OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE TEKNOLOJİ KULLANIMI
Günümüzün göz ardı edilemez gerçeği; teknolojinin
çocuklar üzerindeki olumlu olduğu kadar olumsuz yöndeki etkileridir. Çocukların
bilgisayar, televizyon, ipad ve telefonlarla fazla zaman geçirmeleri sosyal,
duygusal ve fiziksel gelişimlerini olumsuz yönde etkilemekle beraber iletişimden
ve ikili ilişkilerden uzak kalınmasından ötürü sosyalleşmede sorunlara sebep
olmaktadır.
Bilgisayar, internet ya da televizyon gibi araçlar,
okul öncesi dönemde amaç değil, çocuğun gelişimi ve eğitimi konusunda araç
olmalıdır. Unutulmamalıdır ki; bilgisayarlar, hiçbir zaman bir eğitimcinin ya
da bir eğitim ortamının yerini tutmaz.
Bilgisayar, tablet ya da televizyonun sanıldığı gibi
yalnızca olumsuz yanları yoktur. Buralarda izlenen programlar, videolar ve
kullanılan programlar sayesinde çocuklar okul öncesi dönemde renkleri, sayıları
ve bir çok kavramı öğrenip, özgüvenlerinin gelişmesine destek sağlayabilirler.
Bunun yanı sıra, problem çözme yetisinin gelişmesi, hızlı karar verme ve el-göz
koordinasyonu gelişimi konusunda faydalı olabilmektedir.
Yapılan araştırmalara göre, şiddet içerikli
görüntüler izleyen çocukların bunları hayatın bir parçası olarak algılayıp
normalleştirdiği görülmüştür. Aynı zamanda çocukta korku davranışlarının
arttığı gözlemlenmiştir.
Teknoloji bağımlılığının obeziteyi de körüklediği
bilinen gerçekler arasındadır. Unutulmamalıdır ki büyüme ve gelişim çağında
olan çocuğun ihtiyacı olan şey koşup, oynamak, konuşmak ve iletişime geçmektir.
Sosyalleşme ve serbest oyunların çocuğun empati kurma yetisini ve hayal gücünü
geliştirdiği bilinmektedir. Ne yazık ki
teknoloji bu gelişime ket vurmakta, çocukları ekran başına kilitlemektedir.
Yapılan araştırmalar, bilgisayarların okumayı
öğrenmede ve ucu açık tartışmalara girebilmede çocuklara katkı sağlamadığını
göstermektedir. Okuma ve iletişim
becerilerinin gelişmesinde bilinen en etkili yöntem birebir ilişkidir.
Televizyon ve internet bağımlılığı aynı zamanda duruş,
oturuş ve iskelet bozukluğuna sebep olmakla beraber içe kapanıklık, özgüven
eksikliği gibi etkilere sebep olmaktadır.
Çocuğu teknoloji ve televizyon kullanımı konusunda
bilinçlendirmek için yapılacaklar;
Yapacağınız çok önemli bir işiniz dahi olsa onu
oyalamak için yardımı televizyon ve bilgisayarlardan almayın. Etrafı dağıtacak
dahi olsalar onları faydalanabilecekleri faaliyetlere yönlendirin.
Yalnızca çocuğun izlemesine koyulacak kural yerine
tüm aileyi bilinçlendirin. Devamlı açık olan bir televizyon ailedeki birebir
ilişkilere engel olacaktır.
Çocuğun televizyon izleyeceği saatlere, ve
programlara siz karar verin.
Çocuğunuzun televizyon karşısında bulunduğu sürede
yanında bulunmaya özen gösterin. Bu
bilinçli ve eleştirebilen, farklı bakış açılarıyla olaylara bakabilen
bir izleyici olmasını sağlayacaktır. Bunun dışında izlediğiniz sahneler
konusunda onu bilinçlendirmeye özen gösterin.
Örneğin; kavga eden insanlar gördüğünüzde onların aslında rol yaptığını,
şuanda gerçek hayatta olmadıklarını söyleyin. Böylece gerçekle kurguyu ayırmayı
öğrenecek, gördüklerini uygulamaya çalışmayacaktır.
Bilgisayar oynamasına izin veriyorsanız ona yaptığı
şey hakkında sorular sorun. Örneğin, “Oynadığın nedir?”, “Nasıl oynanıyor?”,
“Oyundaki amaç ne?”, “Buraya geldiğinde ne oluyor?”, “Bu karakter ne yapmaya
çalışıyor?”. Bu tarz sorular oyunu körü körüne oynayıp andan kopmasındansa,
ekranda gördükleri ve yaptıkları konusunda düşünmeye teşvik edecektir.
Bilgisayarı ve tableti, çocuğunuza paylaşmayı ve
sıra beklemeyi öğretecek bir araç olarak kullanın.
En önemlisi ise; onu tabletle oyalamak yerine ailece
keyifli zaman geçirmeyi deneyin. Böylelikle hem geçirilen zamanın kalitesi hem
de aranızdaki ilişki ve iletişim artacaktır.
Psikolog Cansu Yurtseven